Placówka NKWD, areszt

ul. Strzelecka 10a

Niepozorna i cicha ulica Strzelecka, zamknięta z jednej strony ulicą Szwedzką, z drugiej zaś ulicą 11 Listopada, i mieszcząca się przy niej kamienica wybudowana w połowie lat trzydziestych przez hr. Zygmunta Jórskiego pod numerem 8 (róg Środkowej 13) stała się ważnym miejscem operacyjnym bezpieki.

Dla zachowania tajemnicy zbrodni, jakich tam dokonywano, ul. Strzelecka od ul. Środkowej do ul. 11 Listopada została w 1944 i 1945 r. na kilka miesięcy wyłączona z ruchu. W poprzek jezdni postawiono zasieki z drutu kolczastego i ustawiono wartowników. Całość oświetlały reflektory o dużej mocy. Ofiary niezwykle brutalnych przesłuchań odsyłano do „Toledo” lub do Obozu NKWD nr 10 w Rembertowie. Ciała pomordowanych były wrzucane do toalety, stojącej na podwórku, albo zakopywane w różnych – najczęściej nieznanych dziś miejscach, m.in. pomiędzy torami , na dawnym cmentarzu cholerycznym lub też pożydowskim i bródnowskim, jak również na terenie samej Strzeleckiej 8.

Przy ul. Strzeleckiej 10a oraz pod numerami 40 i 46, ulokowane zostało dowództwo odwodu operacyjnego NKWD, działającego na terenie stolicy, którym był III, a następnie II batalion z 2. pułku strzeleckiego 64. Dywizji Wojsk Wewnętrznych NKWD (w sumie, w różnych okresach od 500 do ponad 700 żołnierzy). W drugiej połowie 1945 r. zmieniono jego dyslokację na położony niedaleko cmentarza na Powązkach Wojskowych Fort Bema. Na Pradze pozostał jedynie pododdział ochronny, w sile od plutonu do kompanii żołnierzy zakwaterowanych najprawdopodobniej w budynkach fabrycznych przy ul. Szwedzkiej 2. Ich głównym zadaniem, poza braniem udziału w obławach, była ochrona placówek zajętych przez władze sowieckie i PKWN-TRJN, jak również „zabezpieczenie” głównych arterii komunikacyjnych Warszawy, w tym głównie mostów na Wiśle.

Opowiada o tym fakcie: Ewa Śmiech – zobacz film

Przy Strzeleckiej 10/12, w siedzibie dowódcy praskiej grupy operacyjnej NKWD, więziono przed wywiezieniem do Moskwy szesnastu porwanych podstępnie przywódców Polskiego Państwa Podziemnego.